Leon Trotski

Oorlog of vrede?

Uit Leon Trotski’s Onze revolutie

Gepubliceerd in New York, maart, 1917.


Geschreven: 1917
Bron: Vertaling van War of Peace? uit het Engelstalige Trotski-archief
Vertaling: Arno Dusart
HTML: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive, september 2006


De vraag die nu het belangrijkste is voor de overheden en mensen van de wereld is, wat gaat de invloed zijn van de Russische revolutie op de oorlog? Zal het de vrede dichterbij brengen? Of zal het revolutionaire enthousiasme van de mensen naar een krachtigere aanklacht van de oorlog drijven?

Dit is een grote vraag. Aan zijn oplossing hangt niet enkel de uitkomst van de oorlog maar ook het lot van de revolutie zelf af.

In 1905 noemde Miljoekov, de huidige militante minister van buitenlandse zaken, de Russisch-Japanse oorlog een avontuur en eiste zijn onmiddellijke stopzetting. Dit was ook de mening van de liberale en radicale pers. De sterkste industriële organisaties verkozen een onmiddellijke vrede boven ongeëvenaarde rampen. Waarom was dit zo? Omdat zij interne hervormingen verwachtten. De totstandbrenging van een constitutioneel systeem, een parlementaire controle over het budget en de staatsfinanciën, een beter schoolsysteem, en vooral, een stijging in het landeigendom van de boeren; hierdoor hoopten zij dat de welvaart van de bevolking zou stijgen en dat er daardoor een enorme interne markt zou ontstaan voor Russische industrie. Het is waar dat zelfs toen, twaalf jaar geleden, de Russische bourgeoisie bereid was om land toe te eigenen dat behoorde aan anderen. Het hoopte dat de afschaffing van de feodale relaties in het dorp een machtigere markt zou creëren dan de annexatie van Mantsoerije of Korea.

Echter, de democratisering van het land en de liberalisering van de boeren, bleek achteraf een traag proces te zijn. Noch de tsaar, noch de adel, noch de bureaucratie waren bereid om enkele van hun voorrechten af te staan. Liberale vermaningen waren niet genoeg om het staatsapparaat en hun landeigendommen op te doen geven. Een revolutionaire aanval van de massa was vereist. Dit wilde de bourgeoisie niet. De agrarische revolutie, de voortdurende groeiende strijd van het proletariaat en de verspreiding van muiterij in het leger was de oorzaak dat de liberale bourgeoisie terugviel in het kamp van de tsaristische bureaucratie en de reactionaire adel. Hun alliantie werd bezegeld in de coup d’ état van 3 juni 1907. Uit deze coup d’ état kwam de derde en vierde Doemas tevoorschijn.

De boeren kregen geen land. Het administratieve systeem veranderde alleen in naam, niet in substantie. De ontwikkeling van een interne markt bestaande uit welvarende boeren, volgens de Amerikaanse manier, vond niet plaats. De kapitalistische klassen, verzoenden met het regime van 3 juni, vestigden hun aandacht op de toe-eigening van buitenlandse markten. Een nieuw tijdperk van het Russische imperialisme vloeit hier uit voort, een imperialisme vergezelt door een onordelijk financieel en militair systeem en onverzadigbare eetlust. Goetsjkov, de huidige oorlogsminister, was vroeger lid van het nationale defensiecomité, en hij hielp om het leger en de marine compleet te maken. Miljoekov, de huidige minister van buitenlandse zaken, werkte een plan van wereldveroveringen uit dat hij bepleitte op zijn reizen naar Europa. Russisch imperialisme en haar Oktobristen [leden van de ‘Bond van de 17e Oktober’ - MIA] en kadet vertegenwoordigers dragen een grote verantwoordelijkheid voor de huidige oorlog.

Door de gunst van de Russische revolutie (die zij niet wilden en die ze bevochten hebben), zijn Goetsjkov en Miljoekov nu aan de macht. Voor de voortzetting van de oorlog, voor de overwinning? Maar natuurlijk! Zij zijn dezelfde personen die het land in de oorlog hebben gesleurd voor de belangen van het kapitaal. Al hun oppositie tegen het tsarisme had zijn oorsprong in hun onbevredigde imperialistische lusten. Zolang dat de clique van Nicholas II aan de macht was, waren de belangen van de dynastie en de reactionaire adel heersend in het buitenlandse beleid. Dit is waarom Berlijn en Wenen hoopten een afzonderlijke vrede met Rusland te sluiten. Nu, pure imperialistische belangen hebben de tsaristische belangen verdrukt; puur imperialisme is geschreven op het vaandel van de Voorlopige Regering. “De regering van de tsaar is verdwenen,” zeggen de Miljoekovs en Goetsjkovs tegen de mensen, “nu moet je je bloed laten vloeien voor het gemeenschappelijke belang van de volledige natie.” Onder deze belangen verstaan de imperialisten de herbezetting van Polen, de verovering van Galicië, Constantinopel, Armenië en Perzië.

Deze overgang van een imperialisme van de dynastie naar een imperialisme met een puur bourgeoisie karakter kon het Russische proletariaat nooit verzoenen met de oorlog. Een internationale strijd tegen de wereldslachting en imperialisme is nu meer dan ooit onze taak. De laatste spoedberichten, die vertellen over een antimilitaire propaganda in de straten van Petrograd, tonen dat onze kameraden moedig hun taak doen. De imperialistische bluf van Miljoekov om Duitsland, Oostenrijk en Turkije te verpletteren is de meest effectieve en geschikte hulp voor de Hohenzollerns en Habsburgers. ... Miljoekov zal nu als een vogelverschrikker in hun handen dienen. De liberale imperialistische regering van Rusland is nog niet begonnen met de hervormingen in het eigen leger, maar is toch begonnen met het helpen van de Hohenzollerns om de patriottische geest te vergroten en om de versplinterde “nationale eenheid” van het Duitse volk te herstellen. Als het Duitse proletariaat een reden zou hebben om te denken dat alle Russen en de voornaamste kracht van de Russische revolutie, het proletariaat, achter de bourgeois regering van Rusland staan, zou dit een vreselijke klap zijn voor de mensen met dezelfde gedachtegang als ons, de revolutionaire socialisten van Duitsland. Om het Russische proletariaat in patriottisch kanonnenvlees te veranderen in dienst van de Russische liberale bourgeoisie zou dit de Duitse werkende massa in de handen van de chauvinisten drijven en voor een lange tijd de vooruitgang van een revolutie in Duitsland tegenhouden. De meest belangrijke taak van het revolutionaire proletariaat in Rusland is tonen dat er geen macht achter de kwade imperialistische wil van de liberale bourgeoisie is. De Russische revolutie moet zijn ware gezicht aan de hele wereld tonen.

De verdere voortgang van de revolutionaire strijd in Rusland en de oprichting van een Revolutionaire Arbeidersregering gesteund door het volk zal een dodelijke slag zijn voor de Hohenzollerns, omdat het een krachtige stimulans aan de revolutionaire beweging van het proletariaat in Duitsland en aan de andere werkende massa’s van alle andere landen zal geven. Als de eerste revolutie in 1905 revoluties in Azië — Perzië, Turkije, China met zich meebracht — zal de tweede Russische revolutie het begin zijn van een machtige sociale revolutionaire strijd in Europa. Alleen deze strijd zal echte vrede brengen op de bloeddoordrenkte aarde.

Neen, het Russische proletariaat zal zichzelf niet toelaten om mee te werken aan Miljoekovs imperialisme. Het vaandel van de Russische sociaaldemocratie, nu meer dan ooit ervoor, gloeit met heldere slogans van onbuigzaam internationalisme:

Weg met imperialistische rovers!
Lang leve de Revolutionaire Arbeidsregering!
Lang leve de Vrede en het Broederschap van de Naties!