Uitgesproken: 1937
Bron: Grammofoonplaat 1937
Transcriptie: Fred de Kok voor het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid
HTML: Paul Benschop
Contact: Adrien Verlee, voor het Marxists Internet Archive
Laatste bewerking: 14 november 2009
Transcript van de digitaal gerestaureerde beschadigde plaatregistratie uit maart 1937. De restauratie was noodzakelijk om de speech beter verstaanbaar te krijgen — Voetnoten en tekst tussen haakjes van Fred de Kok en behoren tot het artikel Geluidsregistraties ten behoeve van Tweede Kamerverkiezingen 1937
KANT 1:
Toehoorders,
Tot U spreekt een predikant die communist is. Mónsterlijk, roepen velen, dat vloekt tegen mekaar! Maar, die predikant antwoordt onmiddellijk op dit vonnis: de grote praktische wereldidealen:
Gerechtigheid, Broederschap, Vrede - waarover in de kerken zo graag gesproken wordt - samengevat in de geliefde oude benaming ‘Koninkrijk Gods’, die idealen zijn nergens veiliger dan bij de communistische beweging. Veiliger dan bij de kerken zélf.
Dit lijkt in veler oor heiligschennis. Maar het is de waarheid.
Waarom? Omdat de communistische beweging voor de verwezenlijking dier idealen - die ook de hare zijn - de prijs betalen wil. De Kerk niet. Die prijs is: de onverzoenlijke strijd tegen de oude vijand van élk ideaal: de Geldgod[1]. Is het waar of níet, dat de hele godsdienstige christelijke wereld juist in volkomen vrede leeft met zijn heerschappij? Dat hij dus van haar níets te vrezen heeft?
En is het waar of niet dat hij álles te vrezen heeft van de communistische beweging, die hij daarom haat met dodelijke haat? Met dezelfde haat die hij eenmaal bezielde tegenover Christus, wiens optreden onder het volk zíjn gezag bedreigde.
Christus, die het waagde te zeggen: ‘Eerder gaat een kameel door het oog van de naald, dan dat een Rijke behoren kan tot het Koninkrijk Gods’. Christus, die góed begrepen heeft dat de nieuwe samenleving onmogelijk komen kon in vrede, maar alleen in harde kamp!
De Evangeliën spreken duidelijke taal in deze: ontzettende tijden zouden aanbreken; tijden van grote verdrukking zoals ze ook nooit meer zouden terugkeren. Tijden van grote volksberoering, waarin ‘Gij’ - zo zegt Christus tot zijn vrienden - ‘zult worden gehaat, omdat gij mijn naam draagt en men zal U voor de rechtbanken slepen en U geselen en doden. En wanneer die tijd komt, weest dan niet verschrikt, want dit moet eerst geschieden. Maar houdt moedig vol!’ En hij deed het.
Zie hier, Toehoorders, het onweersprekelijke bewijs dat ook volgens Christus de prijs voor dat langverwachte Koninkrijk Gods onvermijdelijk neerkomt op het laatste offer: de hoogste bereidheid die de mens presteren kan: de bereidheid tot het offer van zijn vrijheid, van zijn leven...
In de strijd tegen Wie? Tegen wie anders dan de eeuwige reactionair. De oude Geweldenaar, die zich breed maakte over de ganse aarde en volken knevelde tot op deze dag.
Alleen in Sovjet-Rusland werd hij in felle strijd overwonnen en vernietigd. Door Wie?! Door de Kerk? Néén, toehoorders, de christenen hebben hun Christus schandelijk in de steek gelaten en liever in de kaart gespeeld van zijn aartsvijand. Niet zij hebben hem in Rusland verpletterd, dat hebben de communisten gedaan.
En buiten Rusland? Daar wordt het er voor de oude Geldwolf niet veiliger op. Daar groeit de beweging voor een krachtig handhaven der verkregen volksrechten en vrijheden aan omvang en groeit uit tot een machtige Volksfrontbeweging[2].
Daarom gaat meer en meer in de reactionaire kringen de leuze rond: ‘Opgeruimd met die schadelijke rechten en vrijheden van het volk! Opgeruimd met die democratie. Weg met de vrijheid van drukpers, van vereniging, van vergadering. Weg met het Algemeen Kiesrecht. Weg met het recht op staken![3]'
De leiding dezer brutale uitbanningbeweging is in handen van... het fascisme!
Waar dat op uitloopt? Dat zien we nu weer met vreselijke duidelijkheid in Spanje.
Waar is de strijdende kerk om de bedreigde Mammon zijn fascistische wapen uit de hand te slaan?! De kerk zwijgt, in plaats van in de voorste gelederen der democratische Volksfrontbeweging te staan. Zij vervult haar sociale taak niet!
Maar wie staan wél in de voorste gelederen! De communisten!
De predikant die tot U spreekt is communist. Vloekt dat tegen mekaar? Nee, toehoorders, het is volkomen in orde. Leve de eenheid van allen voor wie democratie méér is dan een woord.
_______________
[1] De Geldgod of ‘Mammon’ is een Bijbelse term voor een demonische afgod vereerd door rijken en hebzuchtigen. In het Evangelie van Mattheus vers 6:19-21,24 staat: “Niemand kan twee meesters(‘Heren’) dienen, want hij zal of de een haten en de ander liefhebben; of hij zal toegewijd zijn aan de ene en de andere verachten. Gij kunt niet God dienen én de Mammon”. (In de Willibrord-bijbelvertaling is Mammon vertaald als ‘geldduivel’. Mammon komt van het Hebreeuwse ‘Mmnn’, in het Grieks vertaald als ‘Mamonas’. De term wordt in de bijbel gebruikt om hebzucht, gierigheid en onrechtvaardig verkregen rijkdom te beschrijven. In de Middeleeuwen werd Mammon gezien als de demon van deze drie zonden, FdK.
[2] In 1934 hief de Comintern het verbod op voor communistische partijen om met sociaaldemocratische partijen samen te werken vanwege de opkomst van het nationaal socialisme in Duitsland. Dit resulteerde in juni 1935 in de vorming van een ‘Front Populaire’ tussen Franse sociaaldemocraten (socialisten), communisten en radicale republikeinen, dat in 1936 zou deelnemen aan de parlementsverkiezingen. In Spanje werd in januari een ‘Fronte Popular’ gevormd uit Spaanse socialisten, links-republikeinen en communisten dat in februari 1936 de eerste Volksfrontregering samenstelde en waartegen in juli 1936 rechtse partijen, het leger en de Rooms-katholieke kerk in opstand kwamen, die uitmondde in een burgeroorlog die in 1939 door de opstandelingen gewonnen werd. In Frankrijk werd in juni 1936 na een verkiezingsoverwinning een tweede Volksfrontregering gevormd door de socialist Léon Blum, waaraan de communisten niet deelnamen, maar die zij wel steunden. Het Volksfront in Frankrijk werd na het Duits-Italiaans-Brits-Franse Verdrag van München in september 1938 ontbonden. De Nederlandse CPN zocht in 1937 ook een nationale samenwerking met de sociaaldemocraten, maar verliet deze politiek na de teleurstellende verkiezingsuitslag van mei 1937, FdK.
[3] Deze democratische rechten waren in 1936 ook in de nieuwe Sovjet-Russische grondwet opgenomen, maar bleven een dode letter, FdK.